Wielki zabytek polskiej cieśli śląskiej

Ta drewniana perełka usytuowana jest tuż przy parkach Śląskim i Redena (największym przedwojennym parku Chorzowa, założonym w 1874 r. na najwyższym wzniesieniu miasta). Tuż przy monumentalnym schronie, który we wrześniu 1939 r. w był siedzibą dowódcy wojsk polskich stacjonujących na Górnym Śląsku, generała Jana Sadowskiego.

Kościół św. Wawrzyńca został tu przeniesiony z Knurowa. Drewnianą świątynię wybudowano w 1599 r. Ze względu na napływ szukającej pracy ludności i szybkie uprzemysłowienie miejscowości w 1926 r. w pobliżu drewnianego kościółka ruszyła budowa nowego, a zabytkowa świątynia zaczęła niszczeć. Ówczesny konserwator i historyk sztuki Tadeusz Dobrowolski skierował w 1929 r. pismo do zarządu kościelnego i proboszcza z zapytaniem o zamiary względem „wielkiego zabytku polskiej cieśli śląskiej”. Ponieważ parafia knurowska stawiająca nowy kościół nie miała funduszy na remont zabytkowej świątyni, postanowiono przenieść ją do Chorzowa.

Ten żmudny proces trwał kilka miesięcy. Już w 1936 r. mieszkańcy ulic Podgórnej (dziś Lwowskiej) i Konopnickiej widzieli nową (choć przecież starą) modrzewiową świątynię. Jej rekonstrukcja trwała do 1938 roku – wymieniono ok. 60 proc. drewna nawy i więźby, a wnętrze stało się jaśniejsze i pozwoliło dostrzec nową polichromię stropu, wykonaną w 1938 r. wg projektu Stefana Kątskiego.

Dziś to jeden z zabytków Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego i siedziba parafii erygowanej 15 września 1978 roku z parafii świętego Antoniego.

Najstarszy opis kościoła znajdziemy w protokole wizytacyjnym z 1679 r.: „Kościół filialny we wsi Knurów najjaśniejszej pani baronowej, wdowy po Jerzym Fryderyku Reisswitz, wyznania luterskiego, z drewna, na cześć św. Wawrzyńca (…). Wewnątrz ciemny, ściany jednakowoż ozdobione malowidłami tajemnic Chrystusowych. Podłoga z cegieł, sufit taflowany. Zakrystia z drewna. Także wieża – dzwonnica z drewna, na zachodzie do kościoła przyczepiona”).

Kościół wzniesiono w konstrukcji zrębowej na kamiennej podmurówce, wraz z wieżą w konstrukcji słupowej. Z pierwotnego wystroju zachowała się gotycka rzeźba Pięknej Madonny z Knurowa (1420 r.) i figura św. Anny Samotrzeciej. Wyposażenie jest przeważnie barokowe. W ołtarzu głównym znajduje się wielokrotnie przemalowywany, XVII-wieczny obraz przedstawiający św. Wawrzyńca.

Ponieważ kościół leży nieopodal Stadionu Śląskiego, zdarza się, że słowa: „Chwała na wysokości Bogu” przeplatają się ze śpiewem „Polska, Biało-Czerwoni” czy hasłami chorzowskiego Ruchu. Dziś w okolicy świątyni próżno szukać elementów tętniącego życiem industrialnego oblicza Górnego Śląska. Zamieniony w teren rekreacyjny pokopalniany kompleks „Sztygarka” stał się ulubionym miejscem spotkań mieszkańców miasta, a potężny szyb Prezydent – wieżą, na którą wdrapują się turyści.