Wiekowa fara Cieszyna

Zabytkowy kościół św. Marii Magdaleny, usytuowany w sąsiedztwie cieszyńskiego rynku, przy placu Dominikańskim, kryje w sobie liczne ślady piastowskiej przeszłości miasta i regionu.

Złożone tu szczątki Piastów cieszyńskich przypominają, że od XIII do połowy XVII wieku dynastia ta panowała w księstwie cieszyńskim. Sarkofag najwybitniejszego władcy cieszyńskiego, księcia Przemysława I Noszaka, zmarłego w 1410 r., znajduje się w prezbiterium świątyni.

Najpierw był to kościół klasztorny Najświętszej Maryi Panny, który w stylu gotyckim zbudowali w XIII wieku dominikanie. W czasach reformacji zakonnicy musieli opuścić Cieszyn, a kościół przejęli luteranie. Dominikanie wrócili w 1611 r., ale klasztor nie odzyskał już dawnej świetności i po wielkim pożarze miasta w 1789 r. zakonnicy ostatecznie opuścili Cieszyn. W pożarze spłonęła wtedy drewniana fara, której nie odbudowano, a jej rolę przejął podominikański kościół, otrzymując też wezwanie kościoła parafialnego: św. Marii Magdaleny. Był przebudowywany jeszcze przez luteran, a po odbudowie i wzniesieniu wieży nabrał charakteru budowli barokowej. Barokowo-klasycystyczny jest też wystrój wnętrza świątyni.

Wprawdzie nie jest to najstarsza świątynia Cieszyna – ten honor przypada słynnej romańskiej rotundzie św. Mikołaja na Wzgórzu Zamkowym – ale jako dawny kościół farny to z pewnością najważniejszy kościół parafialnym w mieście i centrum życia religijnego katolików Śląska Cieszyńskiego. Tutaj odbywały się najistotniejsze uroczystości. Tu w 1888 r. miała miejsce historyczna konsekracja biskupia ks. Franciszka Śniegonia, stojącego na czele generalnego wikariatu w Cieszynie, czy w 1905 r. – dziękczynienie po beatyfikacji cieszynianina, jezuity Melchiora Grodzieckiego, jednego z męczenników koszyckich, a także uroczystości po jego kanonizacji w 1995 r.

Przypomina o tym jedna z kaplic otaczających nawę główną, dedykowana św. Melchiorowi i zbudowana po beatyfikacji patrona. Jego wizerunek, malowany przez Jana Wałacha, artystę z pobliskiej Istebnej, czczony jest w ołtarzu tej kaplicy. W tym miejscu rozpoczynają się też organizowane co roku od czasu kanonizacji transgraniczne uroczystości we wspomnienie św. Melchiora Grodzieckiego. Podziękowaniem za jego kanonizację jest też wprowadzona w 1995 r. w kaplicy od strony południowej całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu.

Cieszyński kościół od 1992 r. wraz z całym dekanatem znajduje się w obrębie diecezji bielsko-żywieckiej.